Ból w klatce piersiowej to objaw, który za każdym razem powinien skłonić do wizyty u lekarza. Choć nie zawsze oznacza on choroby serca, to jednak zdecydowanie lepiej, gdy ostateczną diagnozę postawi specjalista!
Choroby układu krążenia to główna przyczyna zgonów w naszym kraju. Mogą one mieć podłoże genetyczne, co pozwalają wykryć specjalistyczne badania genetyczne. Najczęściej ich przyczyną są jednak czynniki środowiskowe: zła dieta, niedobór ruchu, palenie papierosów, przewlekły stres. Jednym z najczęstszych objawów chorób serca, który skłania pacjenta do wizyty u kardiologa, jest ból w klatce piersiowej, przybierający czasem postać kłucia lub ściskania. Oczywiście nie musi to oznaczać zawału (czasami ból w klatce piersiowej po prawej stronie czy za mostkiem nie ma nic wspólnego z chorobami serca), ale dla pewności lepiej skonsultować się z lekarzem!
1. Stabilna dławica piersiowa
Przewlekła (stabilna) dławica piersiowa to początkowy objaw choroby wieńcowej występujący u około 50% pacjentów. Jej najczęstszą przyczyną jest w większości przypadków zwężenie przez blaszkę miażdżycową co najmniej jednej dużej tętnicy wieńcowej.
Głównym objawem przewlekłej stabilnej dławicy piersiowej jest tzw. ból dławicowy, czyli ból w klatce piersiowej, uczucie ściskania lub ciężkości za mostkiem, czasami promieniujące do żuchwy, ramienia, pleców lub barku, trwające kilka minut. Ból ten jest spowodowany zaburzeniami między zapotrzebowaniem serca na tlen a jego dostarczaniem przez naczynia. Prowadzi to do chwilowego niedotlenienia mięśnia sercowego. Pojawia się zazwyczaj podczas wysiłku fizycznego, w sytuacji stresowej lub po spożyciu obfitego posiłku i ustępuje po odpoczynku lub po podaniu nitrogliceryny.
2. Zawał serca
Zawał serca to obumarcie fragmentu mięśnia sercowego wywołane niedoborem tlenu. Dzieje się tak wtedy, gdy w jednej z tętnic wieńcowych powstanie skrzep, który blokuje dopływ krwi do serca. Wśród czynników ryzyka zawału należy m.in.:
- miażdżyca, która powoduje odkładanie się w naczyniach blaszki miażdżycowej zwężającej ich światło,
- nadciśnienie,
- cukrzyca,
- dławica piersiowa.
Głównym objawem zawału jest ból w klatce piersiowej – ostry, gniotący, uniemożliwiający złapanie oddechu, promieniujący do szczęki, uszu, karku, czasami nawet ramion lub nadgarstków. U pacjenta mogą wystąpić nudności i wymioty, szara cera, zawroty głowy, męczący kaszel. Objawy nie ustępują po odpoczynku, a kłucie w sercu może trwać nawet kilka godzin.
Warto zdawać sobie sprawę, że objawy zawału nie są tak charakterystyczne u kobiet – czasami nie występują typowe bóle zamostkowe. To sprawia, że zawały u kobiet są znacznie rzadziej diagnozowane. Brak bólu w klatce piersiowej może również świadczyć o równoważniku dławicy piersiowej – wtedy o diagnozie choroby świadczą inne objawy, takie jak duszności, zmęczenie, nudności czy nadmierna potliwość.
3. Tętniak rozwarstwiający aorty
Jest to bardzo groźne schorzenie, ze śmiertelnością przekraczającą 50%. Wiąże się z licznymi powikłaniami, takimi jak zespoły niedokrwienne, zawały serca czy niedomykalność aortalna. Tętniak rozwarstwiający aorty występuje zazwyczaj u osób po 60. roku życia. Wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania znajduje się m.in. współwystępowanie nadciśnienia, miażdżycy oraz niektórych chorób zapalnych.
Głównym objawem sugerującym wystąpienie rozwarstwienia aorty jest nagły, bardzo silny ból w klatce piersiowej, zarówno w części przedniej, jak i od strony pleców. Ból może promieniować do jamy brzusznej i – co charakterystyczne – przemieszczać się. W zależności od rodzaju tętniaka sposób leczenia może obejmować operacje chirurgiczne (przeszczep aorty, wszczepienie graftu) lub terapię farmakologiczną.
4. Zapalenie osierdzia
Współczesna kardiologia zajmuje się nie tylko diagnostyką i leczeniem chorób serca wywołanych przez uwarunkowania genetyczne czy styl życia. Zupełnie inne podłoże ma bowiem zapalenie osierdzia. Może ono być spowodowane przez wirusy, bakterie i grzyby, a także występować jako powikłanie chorób autoimmunologicznych oraz nowotworów, zazwyczaj płuc, piersi oraz szpiku.
Jednym z głównych objawów zapalenia osierdzia jest ból w klatce piersiowej – bardzo ostry i kłujący, zlokalizowany przed sercem. Nasila się podczas głębokiego wdechu, kaszlu czy w pozycji leżącej, a zmniejsza w pozycji siedzącej z pochyleniem do przodu. Występuje w zasadzie u wszystkich pacjentów ze zdiagnozowanym zapaleniem osierdzia.
5. Zapalenie płuc
Ból czy kłucie w sercu czasami bywa objawem zapalenia płuc, czyli powszechnej choroby wywoływanej w większości przez bakterie. Zapaleniu płuc przede wszystkim towarzyszy jednak męczący kaszel, gorączka, dreszcze i ogólne złe samopoczucie. Ból w klatce piersiowej nie jest natomiast zlokalizowany za mostkiem, tylko w bocznych częściach piersi i nasila się podczas kaszlu. Leczenie obejmuje zazwyczaj stosowanie antybiotyków oraz środków ułatwiających odkrztuszanie.
