Nowy rok szkolny już niebawem. Pora zatem rozpocząć przygotowania. Wybierając tornister dla dziecka rodzic powinien zadbać o to, by był on nie tylko ładny, lecz przede wszystkim komfortowy, praktyczny i zdrowy dla kręgosłupa. Na co zwracać uwagę podczas jego zakupu radzi doktor Rafał Mikusek, ortopeda traumatolog ze Szpitala Centrum ENEL-MED.
Kiedy tornister za ciężki dla kręgosłupa?
W 2013 roku Fundacja Rosa w ramach programu „Lekki Tornister” zważyła zapakowane tornistry uczniów z pięciu szkół podstawowych w województwie dolnośląskim. Okazało się, że około 75% uczniów z klas pierwszych ma stanowczo za ciężkie torby szkolne. Według Światowej Organizacji Zdrowia, tornister nie powinien ważyć więcej niż 10% masy dziecka. W klasach drugich problem ten dotyczył 63% dzieci, w trzecich – 22%.
„Wybór odpowiedniej torby szkolnej może w dużej mierze odciążyć kręgosłup naszego dziecka. Złe dobranie tornistra bywa naprawdę poważne w skutkach, ponieważ może spowodować zmniejszenie pojemności płuc, wady postawy, mrowienie rąk czy bóle kręgosłupa” – ostrzega dr Rafał Mikusek, kierownik medyczny Szpitala Centrum ENEL-MED.
Konsekwencje zdrowotne w przyszłości
Nieodpowiednio dobrany plecak lub torba szkolna mogą powodować dolegliwości bólowe na tle przeciążenia narządu ruchu, a w dłuższej perspektywie mogą przyczynić się do powstania przykurczy i skrzywienia kręgosłupa.
„Musimy pamiętać, że dzieci znajdują się w fazie wzrostu. Ich organizm jest podatny na czynniki zewnętrzne, które go kształtują. Zbyt duże przeciążenia będą powodować utrwalone wady postawy, takie jak boczne skrzywienie kręgosłupa lub okrągłe plecy. Mechanizm jest podobny do tego, który stosowano w Chinach, aby u kobiet uzyskać małe stopy. Długotrwały ucisk powodował zaburzenia wzrostu tych stóp” – tłumaczy dr Rafał Mikusek.
Zaniedbanie kwestii torby szkolnej może mieć zatem poważne konsekwencje dla młodego człowieka. Zaburzenia posturalne nabyte w dzieciństwie będą sprzyjały przeciążeniom narządu ruchu, co z kolei może powodować szybszy rozwój zmian zwyrodnieniowych w jego obrębie, a tym samym wcześniejsze dolegliwości bólowe.
Dobry czyli jaki?
Przy wyborze szkolnej torby dla dziecka mamy różne możliwości:
- Tornister – jest przede wszystkim odpowiednio usztywniony, przez co pomaga zachować właściwą postawę. Bywa zbyt ciężki dla dziecka, należy więc dokładnie rozważyć zakup. Starsze dzieci noszą go nierzadko na jedno ramię, co w konsekwencji prowadzi do powstawania wad kręgosłupa.
- Plecak – jest alternatywą dla tornistra. Przy zakupie warto zwrócić uwagę na to, czy jest dobrze wyprofilowany. Dodatkowy pasek na poziomie pasa jest bardzo dobrym rozwiązaniem, gdyż pozwala rozłożyć ciężar.
- Torba na kółkach – dobre rozwiązanie w sytuacji, gdy dziecko jest zmuszone codziennie dźwigać ciężki plecak. Jego wadą jest z pewnością ciężar – dotyczy to sytuacji, gdy uczeń zmuszony jest nieść torbę na plecach (np. ze względu na deszcz czy śnieg).
- Torba na ramię – nie jest to dobre rozwiązanie dla dziecka, przyczynia się do powstawania wad kręgosłupa.
„Ortopedzi mówią „nie” torbom na ramię. Takie rozwiązanie jest nieakceptowane dla rozwijającego się dziecka. Powoduje boczne skrzywienie kręgosłupa. Po drugie, walczymy o zmniejszenie ilości noszonych książek. Najwygodniejszy dla dziecka jest sztywny tornister. Niestety, jako ojciec, wiem, że przy obecnej liczbie podręczników najlepszym rozwiązaniem jest torba na kółkach” – dodaje ortopeda traumatolog.
Dobry plecak czy tornister powinien spełniać następujące warunki:
- Wyprofilowany i usztywniony tył – tornister czy plecak powinien dobrze przylegać do pleców dziecka, dzięki temu pozwoli zachować odpowiednią postawę. Niezwykle istotne jest tzw. wybrzuszenie na odcinku lędźwiowym.
- Szerokie szelki – pozwalają dobrze rozłożyć ciężar na plecach, przez co tak mocno ich nie obciążają.
- Przegródki – pozwalają równomiernie rozłożyć ciężar w plecaku oraz tornistrze. Uwaga! Należy zwracać uwagę na to, co dziecko wkłada do przegródek. Szybko bowiem mogą zamienić się w przechowalnię zbędnych przedmiotów, które będą jedynie niepotrzebnie zwiększać ciężar szkolnej torby.
- Dopasowany do postury oraz wagi dziecka – tornister czy plecak nie powinien być szerszy od dziecka, najlepiej by kończył się na dole, na linii pleców oraz na górze przed szyją.
- Zapakowany nie powinien przekraczać 10% wagi dziecka.
Konsultacja eksperta:
lek. med. Rafał Mikusek – specjalista ortopedii i traumatologii ze Szpitala Centrum ENEL-MED, gdzie pełni funkcję kierownika medycznego. Ekspert medycyny sportowej, członek Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Chirurgii Artroskopowej. Swoje kwalifikacje podnosi podczas licznych polskich oraz zagranicznych szkoleń i konferencji.
