Laboratoryjne badania dla biegaczy długodystansowych pozwalają na wielu płaszczyznach ocenić stan zdrowia, potencjał treningowy i wpływ treningu na organizm sportowca. W zależności od stopnia zaawansowania i intensywności treningów zaleca się mniej lub bardziej rozbudowane badania. Które parametry są ważne w trakcie przygotowań do zawodów i po sezonie? Wyjaśniamy tę kwestię w poniższym artykule.
Badania w trakcie przygotowań do zawodów
Podczas przygotowań do zawodów, niezależnie od dyscypliny, ważne jest monitorowanie wskaźników, które wpływają na wydolność, regenerację i ogólną kondycję fizyczną. Badania sportowców przygotowujących się do biegów długodystansowych mogą zatem obejmować:
- ogólną kontrolę stanu zdrowia,
- markery uszkodzenia komórek mięśniowych,
- ocenę gospodarki hormonalnej,
- monitorowanie stężeń składników mineralnych i witamin.
Ogólna kontrola stanu zdrowia
Do podstawowych badań umożliwiających ogólną kontrolę stanu zdrowia z całą pewnością można zaliczyć morfologię krwi, która pozwala na ocenę ilościową i jakościową składników krwi, w tym m.in. krwinek czerwonych. To one odpowiadają za transport tlenu, tak niezbędnego mięśniom podczas pracy w zakresie tlenowym.
Innym ważnym parametrem jest poziom glukozy we krwi, który pozwala na ocenę metabolizmu węglowodanów i energii. Odchylenia od normy mogą świadczyć o stanie przedcukrzycowym lub cukrzycy.
Istotnymi parametrami zdrowia biegacza są też cholesterol i triglicerydy. Pozwalają one na ocenę stanu zdrowia układu sercowo-naczyniowego.
Markery uszkodzenia komórek mięśniowych
Parametrami, które mogą wskazywać na uszkodzenie mięśni i potrzebę modyfikacji planu treningowego są z kolei mioglobina i kinaza kreatynowa. Podwyższone poziomy obu parametrów występują między innymi przy urazach i stanach chorobowych.
Ocena gospodarki hormonalnej
Hormony mają w organizmie różne zadania. Mogą na przykład pośrednio wpływać na proces regeneracji i budowy masy mięśniowej. W przypadku intensywnego uprawiania sportu może dochodzić do obniżenia produkcji niektórych z nich, np. testosteronu. Badania laboratoryjne mogą pomóc odpowiednio wcześnie wykryć nieprawidłowości.
Badania po maratonach i intensywnych treningach
Badania laboratoryjne spełniają swoją rolę także po maratonach i intensywnych treningach, Mogą wówczas wskazać potencjalne uszkodzenie mięśni, zaburzenia funkcji nerek czy wątroby. Szczególnie ważne są takie wskaźniki jak kinaza kreatynowa i mioglobina, ponieważ ich podwyższony poziom może wskazywać na konieczność dłuższej regeneracji. Z kolei kreatynina/eGFR, ALT i AST mogą pomóc ocenić, czy intensywny wysiłek nie zaburzył pracy ważnych narządów.
Badania laboratoryjne dla sportowców pomagają także wykryć stan zapalny. Pomocne w tym zakresie okazują się parametry takie jak CRPhs i D-dimer. Diagnostyka w tym zakresie jest ważna, gdyż stan zapalny w organizmie może negatywnie wpływać na regenerację i ogólne samopoczucie.
Po maratonach i intensywnym sezonie warto także monitorować poziom kwasu moczowego. Jego wysoki poziom może wskazywać na ryzyko wystąpienia dny moczanowej, często spotykanej po intensywnym wysiłku.
Wszystkie parametry wymienione w tym artykule pomagają ocenić stopień wyczerpania organizmu i ewentualnych uszkodzeń, które pojawiają się u sportowców. Jeśli więc pasjonują Cię biegi długodystansowe, rozważ wykonanie dedykowanych sportowcom laboratoryjnych badań krwi.
