Układ wzrokowy dzieci jest bardzo uwrażliwiony na działanie czynników zewnętrznych, dlatego dla jego dobra raz na rok udaj się z dzieckiem na kontrolną wizytę do lekarza okulisty dziecięcego i na diagnozę ortoptyczną do dyplomowanego ortoptysty.
Jakie czynniki zewnętrzne zagrażają wzrokowi?
Codziennie jesteśmy narażeni na czynniki, które są niekorzystne dla oczu: suche powietrze, klimatyzacja, złe oświetlenie, zbyt mała ilość snu, długotrwały stres, palenie papierosów bądź wdychanie bierne dymu papierosowego, spożywanie alkoholu, nieprawidłowa dieta. Używanie komputera, granie na konsoli, oglądanie telewizji, korzystanie z urządzeń przenośnych (tablet, smartfon – smartphone itd.), czytanie, zanieczyszczenie środowiska (pyły, dym z kominów, smog) – te czynniki również mają wpływ na delikatne struktury oka.
Jak to możliwe, że w ogóle widzimy?
Umożliwia nam to zmysł wzroku (narząd wzroku) i ośrodek przetwarzania zlokalizowany w korze mózgowej informacji z zewnątrz (bodźców wzrokowych) w obrazy. Narząd wzroku wyposażony jest w bardzo delikatną siatkówkę, która zbudowana jest z dwóch rodzajów receptorów czuciowych – czopków i pręcików. Przetwarzają one światło na impulsy nerwowe. Pręciki odpowiadają za widzenie czarno-białe (w ciemności), czopki – widzenie kolorowe.
Jakie symptomy świadczą o tym, że dziecku pogorszył się wzrok?
Spędzając codziennie czas ze swoim dzieckiem, bacznie obserwuj, czy nie występują u niego:
– bóle głowy – zwłaszcza po czynnościach, które mocno angażują wzrok: czytanie, pisanie, malowanie, oglądanie TV, granie na konsoli, korzystanie ze smartphone’a (smartfonu)
– problemy z koncentracją, niemożność skupienia uwagi
– rozdrażnienie, nerwowość i nadpobudliwość
– wycofanie (dziecko unika kontaktu z rówieśnikami)
– trzymanie np. książki, kolorowanki blisko oczu (zazwyczaj zbyt blisko!)
– wodzenie palcem po słowach podczas czytania – dziecko po prostu pomaga sobie w ten sposób
– tarcie lub mrużenie oczu
Jaka wada wzroku najczęściej występuje u dzieci poniżej 6. roku życia?
NADWZROCZNOŚĆ (ang. hypermetropia, hyperopia). Do 3. roku życia ma ona charakter fizjologiczny i każde dziecko widzi lepiej (szczegóły, przedmioty) z dalszej odległości, niż z bliska.
Jakie są przyczyny nadwzroczności?
Zbyt mała siła łamiąca układu optycznego oka (rogówka, soczewka, ciecz wodnista, ciało szkliste) za krótka gałka oczna.
Krótkowzroczność u nastolatków
Szacuje się, że co czwarty nastolatek cierpi na krótkowzroczność. Związane jest to z nadmiernym użytkowaniem wszelkich urządzeń cyfrowych. Czy krótkowzroczność (ang./łac. miopia) i astygmatyzm (zniekształcone widzenie) mogą wystąpić u dzieci? Tak, ale zazwyczaj u starszych dzieci: 6 i 7-latków. Uważa się, że w 1/3 przypadków przyczyną krótkowzroczności są czynniki dziedziczne, a w 2/3 czynniki zewnętrzne (środowiskowe), czyli przeciążenie wzroku „pracą z bliska” (m.in. czytanie książek, używanie urządzeń przenośnych, pisanie przy nieodpowiednim świetle itd.).
U okulisty dziecięcego – badanie ostrości wzroku do dali
„Dal” w przypadku dzieci to odległość 3 – 4 metrów. Celem badania jest ocena zdolności rozdzielczej siatkówki, czyli postrzegania oddzielnie dwóch obiektów położonych blisko siebie. Do zdiagnozowania ostrości wzroku wykorzystuje się tzw. tablice optotypów (tablice Snellena). Optotypy umieszczone są w rzędach. Ich wielkość zmniejsza się z każdym kolejnym rzędem (kierując się w dół).
OPTOTYP to po prostu pojedynczy obiekt, tj. litera, cyfra lub obrazek (zazwyczaj czarny na białym tle). Optotypy mogą przybierać różne formy: zwierząt, rzeczy itp..
Badanie ostrości wzroku do bliży
Mały pacjent czyta (odczytuje) z odległości 30 – 35 cm (każdym okiem z osobna) optotypy obrazkowe tablic Snellena do bliży (dla dzieci). Oznaczenia na takich tablicach są podane w zapisie dziesiętnym – oznaczają siłę ostrości wzroku przy czytaniu z bliska.
W jaki sposób określa się siłę ostrości wzroku?
Siłę ostrości wzroku wyraża się stosunkiem odległości, w jakiej badany znajduje się od tablicy (D), do odległości, z jakiej zdrowe oko widzi dany obrazek. Okulista dziecięcy zapisuje otrzymany wynik w postaci ułamka. W liczniku wpisuje się odległość, z jakiej badany odczytuje optotypy (D). W mianowniku wpisuje się wartość widniejącą przy ostatnim, rozpoznanym rzędzie optotypów (tj. odległość, z jakiej badany powinien je rozpoznać)!
Jakie składniki powinien zawierać dobry suplement diety na oczy?
Zestaw optymalnie dobranych składników:
– stanowiących naturalny filtr UV w siatkówce oka (luteina)
– wspomagających prawidłową ostrość wzroku i procesy widzenia (wyciąg z kwiatków aksamitki, witamina A i cynk)
– chroniących oczy przed procesami antyoksydacyjnymi – przed wolnymi rodnikami (witamina C – kwas L-askorbinowy, E – octan DL-alfa-tokoferylu i cynk)
Oczywiście nic nie zastąpi zróżnicowanej diety, bogatej w kwasy omega-3 (ryby, oliwa z oliwek, siemię lniane), luteinę (awokado, zielone i czerwone warzywa) i witaminę A, C i E. Możemy jednak wspomagać nasz wzrok, zwłaszcza w okresie wiosennym (gdy organizm budzi się do życia) i zimowym (kiedy spędzamy znaczną część czasu przed ekranem bądź w pomieszczeniach z nienaturalnym oświetleniem).
Co korzystnie wpływa na wzrok?
Kwasy tłuszczowe – kwasy omega-3 – również wpływają na dobre widzenie. Są naturalnym budulcem plamki żółtej w oku.
Wyciąg z borówki czernicy (borówkaczarna, czarna jagoda, czernica), najlepiej ze sprasowanych owoców. W okresie letnim warto spożywać duże ilości owoców sezonowych – wtedy można odstawić suplement z borówki.
Wyciąg z borówki czarnej pomaga siatkówce w sprawnym przystosowaniu się do zmiennego oświetlenia. Lepiej widzimy po zmroku, ponieważ borówka przyspiesza regenerację tzw. purpury wzrokowej. Stosuje się ją przy leczeniu ślepoty nocnej oraz przy nadwrażliwości na światło (tzw. światłowstręt). Z powodu dużej zawartości witaminy C wzmacnia system delikatnych naczyń włosowatych w oku – oko jest lepiej ukrwione. Zapobiega takich schorzeniom jak: zwyrodnienie siatkówki, zwyrodnienie plamki żółtej oraz zaćmy.
Konsultacja merytoryczna z lekarzami okulistami z Fundacji Zobaczyć Jutro Gabinet Ortoptyczny i Okulistyczny w Warszawie, Aleja Jana Pawła II 80/130; kontakt: 22 266 09 95).
