Herbata stała się tak popularnym naparem, że zapewne większość z nas nawet przez chwilę nie zastanawia się nad tym jakie były je początki. Nie myślimy też o tym jak wygląda herbata zanim stanie się pysznym dodatkiem do naszych posiłków.
Herbata jest małym wiecznie zielonym drzewem lub krzewem o drobnych listkach i bajecznie pachnących kwiatkach. Wyróżniamy 2 gatunki herbaty: herbatę indyjską i herbatę chińską. Herbata indyjska uprawiana jest w Indiach, Japonii, Indochinach, Birmie na Cejlonie i Jawie. Krzewy herbaciane wymagają intensywnego nasłonecznienia i dużej ilości opadów, dlatego też mogą być uprawiane w klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Herbata najlepiej rośnie na żyznej, lekko kwaśnej glebie na wysokości do 1200m.
Herbaciane legendy
Trudno jest określić kiedy tak naprawdę zaczęto pić herbatę. Są źródła, które podają, że początek picia herbaty sięga 3000 lat temu w Chinach. Jedno jest pewne wokół tego, w tej chwili tak pospolitego naparu, krąży dużo legend.
Chiny
Jedna z nich głosi iż w 2737 r. p.n.e. mędrzec na cesarskim tronie Chin, Shen- nong, kiedy odpoczywał w cieniu drzewa herbacianego ujrzał jak kilka listków wpadło mu do czajniczka z gotującą się wodą. Aromat tego naparu był tak niezwykły, że cesarz chciał go spróbować jeszcze raz. Niebawem cały dwór raczył się cudownym napojem. Odkryli w herbacie cudowny napój, który dodawał sił i chęci do życia.
Indie
Tutaj początek herbaty wiązano z legendarnym mnichem o imieniu Bodhidharma. Tenże mnich postanowił medytować 7 lat nie zamykając oka. Nadszedł ostatni dzień medytacji, a tu ogarnęło go zmęczenia, nie chcąc zasnąć zaczął żuć listki z drzewa, pod którym siedział. Znużenie minęło.
Japonia
Legenda z Japonii jest bardziej brutalna. Podobno mnich, żeby nie zasnąć obciął sobie powieki, a z nich wyrosło właśnie drzewo herbaciane…
Krótka historia herbaty
Na samym początku w Chinach do naparów herbacianych używano listków z drzew i krzewów dziko rosnących. Herbata była uważana za lek i środek wzmacniający.
Plantacje herbaty powstały w III wieku p.n.e. Natomiast w VII wieku herbata stała się chińskim napojem narodowym. Powstała wówczas „Święta księga herbaty”. Z księgi tej można było się dowiedzieć wszystko co wiązało się z herbatą. Począwszy od opisu krzewu herbacianego, jego obróbki jak i ceremonii parzenia i urządzeń do tego niezbędnych.
„Złoty wiek herbaty” przypada na okres panowania dynastii Tang (618-907). Picie herbaty stało się aktem łączącym w sobie zarówno sferę materialną jak i duchową. Natomiast obróbka herbaty jak i jej uprawa związane były z całym rytuałem.
W końcu panowania dynastii Ming zaczęto świeże, umyte i wysuszone liście herbaty łączyć z aromatycznymi kwiatami i owocami.
Najbardziej pełna przepychu stała się sztuka uprawy herbaty za czasów panowania dynastii mandżurskiej. Wówczas to herbata zaczęła podbijać świat i stała się drogocennym towarem eksportowym. A sami Chińczycy bardzo długo strzegli tajemnicy uprawy herbaty. Nawet Japończycy musieli się delektować herbatą importowaną z Chin. Dlatego też w tradycji chińskiej kultura herbaty jest nieodłączną częścią kultury narodowej.
Herbata w Europie
Pierwsze wzmianki o herbacie w Europie Zachodniej pochodzą z końca XVI wieku. Natomiast bardziej dokładnych informacji o sporządzaniu herbaty dostarczył polski misjonarz i przyrodnik Michał Boym, który w XVII wieku znalazł się na chińskim dworze. W XVII wieku kupcy z Holandii przywieźli ze Wschodu suszone liście herbaciane i traktowano je jako lekarstwo. W Anglii moda na picie herbaty wiąże się z małżeństwem króla Karola II z portugalską księżniczką Katarzyną Braganza. Ona to właśnie w posagu przywiozła między innymi skrzynie z chińską herbatą. Wkrótce delektował się smakiem herbaty cały dwór. Niestety początkowo herbata byłą tak droga, że na jej picie mogli pozwolić sobie jedynie wyższe sfery.
W Polsce w XVIII wieku herbatę pijano dla przyjemności, sprowadzano ją z Anglii i z Rosji. Na polskich dworach podawano herbatkę słodzoną mimo wszystko przegrywała ona z kawą. A w Królestwie Polskim podawania gościom herbaty uchodziło za przejaw skąpstwa. Z czasem herbata parzona w samowarach weszła na stałe do polskiego jadłospisu. Stało się to zwłaszcza na terenach wschodnich naszego kraju. Największy przełom w Polsce w piciu herbaty nastąpił na przełomie XIX i XX wieku. Zaczęto organizować specjalne „herbatki proszone”. Na chwilę z polskiego jadłospisu herbata zniknęła podczas II Wojny Światowej. Jednak po wojnie kultura picia herbaty ożyła. Jednak to dzisiaj mamy duży wybór herbat i tak naprawdę możemy się delektować jej smakiem.
Źródło – „Herbata” Małgorzata Caprari
