Jedna z internautek dostała poniższą wiadomość do skrzynki mailowej: „Widzę, że dałaś mi bana, więc z łaski swojej nie wycieraj sobie gęby moim nazwiskiem”. Nie był to pierwszy mail w obraźliwym tonie i wytrącił z równowagi nie spodziewającą się ataków kobietę. Miało to miejsce w krótko po tym, jak adresatka zerwała prywatne kontakty z korespondentką i wyraźnie określiła, że nie ma ochoty na dalsze kontynuowanie znajomości.
Powyższe działanie to przestępstwo, określane mianem cyberstalkingu. Prześladowanie w Sieci to zjawisko nowe, towarzyszące przeniesieniu relacji społecznych ze świata realnego, do tak zwanego wirtuala. Ponieważ takie zachowanie jest niedopuszczalne, prawo chroni prześladowane osoby odpowiednim paragrafem.
Sporo osób odczuwa potrzebę afiliacji, czy kontaktu z drugim człowiekiem, coraz częściej zaspokajane są one za pośrednictwem komputera. Nie ma w tym nic złego, dzięki dostępowi do Sieci możemy szybko i sprawnie kontaktować się w ważnych sprawach, a kluczowe informacje rozchodzą się z prędkością światła. Natomiast nawracająca agresja słowna, która ma na celu wzbudzenie w ofierze lęk i poczucie bezradności, to jawne przestępstwo.
Czym jest cyberstalking?
Termin pochodzi od amerykańskiego: „zakradanie się”, „podchodzenie do zwierzyny”. Oznacza: „natrętne i złośliwe prześladowanie drugiej osoby (…), stalkerzy mają problem z kontrolą oraz akceptacją wolnego wyboru zastraszanej osoby. Zauważono, że podstawową potrzebą sprawcy jest przejęcie kontroli nad życiem ofiary poprzez jej zastraszanie, prześladowanie oraz aranżowanie sytuacji, w których odczuwa ona bezsilność i lęk. Stalker stara się przejąć władzę nad ofiarą i będzie o nią walczył, jeśli będzie musiał, ponieważ nie potrafi zrezygnować z manipulacji.” Monika Kwieciak www.stalking.prv.pl.
Prześladowca nieustannie szuka kontaktu i próbuje zbliżyć się do ofiary, mimo iż ma świadomość, że wszelkie propozycje, nagabywanie i inne formy kontaktu, są niepożądane.
Formy cyber nękania
Cyberstalking może odbywać się za pośrednictwem skrzynki mailowej i polega na wysyłaniu niechcianych, często obraźliwych wiadomości, mimo, że osoba nękająca została poinformowana o chęci zakończenia wszelkiej korespondencji. Ma miejsce również, gdy osoba trzecia włamie się na czyjąś prywatną pocztę mailową i rozsyła z niej wiadomości, najczęściej niszczące reputację właściciela. Do przestępstwa dochodzi również, gdy uniemożliwia się ofierze korzystanie z poczty elektronicznej, będącej jej własnością.
– Prześladowanie może mieć bardziej ogólny charakter i dotyczyć życia społecznego, toczącego się w Sieci, a zatem będzie nim: publikowanie zdjęć ofiary, bez wyrażenia zgody, podszywanie się na forach i portalach społecznościowych, rozpowszechnianie treści, mających na celu zniszczenie reputacji ofiary, a także publikowanie obraźliwych komentarzy i spamu na koncie, należącym do ofiary.
– Zdarza się, że prześladowca włamuje się do komputera ofiary, instalując na nim wirusy, programy szpiegujące lub niszczy dane z twardego dysku.
Kto może paść ofiarą cyberstalkera?
Jak to się dzieje, że stalker upatruje sobie kogoś na ofiarę, czy narażone są przypadkowe osoby, a może dzieje się to w konkretnych sytuacjach? Otóż najczęściej dochodzi do prześladowania, gdy dana osoba zakończyła relację z potencjalnym stalkerem, a zatem odrzuciła jego uczucia: „Prześladowca raczej nie ma zamiaru skrzywdzić ofiary, pragnie jedynie wywołać u niej chęć ponownego nawiązania stałego kontaktu. Zależy mu na tym tak obsesyjnie, ponieważ tylko w bliskiej relacji z tą osobą czuł się dowartościowany, potrzebny. Brak tej osoby rodzi nieopanowane uczucie trwogi przed samotnością oraz zazdrość.”– podkreśla Monika Kwieciak.
Prześladowcy przejawiają pewne wspólne cechy: niskie poczucie własnej wartości i słabą tolerancję dla własnych porażek, nieadekwatną interpretację zachowań innych ludzi, brak wrażliwości na cudze potrzeby, nachalność, a także silną potrzebę zwrócenia na siebie uwagi. Cyberstalker to osoba, która nie potrafi zaspokoić swoich potrzeb w realnym świecie, najczęściej partnerem życiowym, a nękanie kogoś to prosty sposób na pozbycie się frustracji.
Jak uwolnić się od cyber – prześladowcy?
Przede wszystkim należy reagować i nazwać rzeczy po imieniu. Skuteczne może okazać się ostrzeżenie w postaci zgłoszenia sprawy na policję przy następnej próbie nękania. Jeśli to nie przyniesie skutku, warto być konsekwentnym w swoich działaniach. Często samo wezwanie do sądu i wyrok, nawet w zawieszeniu, działa na prześladowcę jak zimny prysznic. Fakt, że do przestępstwa dochodzi w świecie wirtualnym, nie umniejsza jego rangi. Za stalking grozi od 3 do 10 lat pozbawienia wolności, a w przypadku prześladowania w Sieci łatwiej o jednoznaczne dowody, które zebrane są na dysku komputera.
