Mikrobiom człowieka kształtuje się od pierwszych dni życia. Co wpływa na jego stan i czy probiotyki mogą zmieniać mikrobiom?
Mikrobiom to pojęcie, które w ostatnim czasie zrobiło dużą karierę. Rozwój mikrobiologii sprawił, że dziś wiemy o wiele więcej o tym, jakie mikroorganizmy bytują w ciele człowieka i jaką pełnią w nim funkcje.
Mikrobiom to skomplikowany ekosystem, miliardy drobnoustrojów, które spełniają w organizmie głównie ochronną funkcję, wspierając jego naturalną odporność. Na całokształt mikrobiomu składają się zarówno tzw. dobre bakterie o funkcji protekcyjnej, jak i drobnoustroje, które mogą potencjalnie działać chorobotwórczo. Aby system odpornościowy pracował prawidłowo, w mikrobiomie powinna panować eubioza, równowaga. Każda dysbioza może negatywnie oddziaływać na organizm, wywołując zaburzenia w funkcjonowaniu układu immunologicznego oraz układu trawiennego.
Tak jak ludzie są różni, tak różne są ludzkie mikrobiomy. Na to, jak one się kształtują i jak funkcjonują, pracujemy przez lata swoim trybem życia czy nawykami żywieniowymi. Na kondycję mikrobiomu wpływają także zażywane przez nas leki czy przebyte choroby. Z dotychczas przeprowadzonych badań[1] wiemy, że mikrobiom zmienia się wraz z wiekiem, a osoby, które starzeją się w dobrym zdrowiu, mają zróżnicowany skład mikroflory jelitowej. Różnorodność i równowagę w mikrobiocie jelit wiąże się z zachowaniem dobrej kondycji fizycznej, a dysbiozę z występowaniem różnego rodzaju chorób cywilizacyjnych, co jasno wskazuje, jak ważne jest zwrócenie szczególnej uwagi na stan naszych jelit.
Co kształtuje mikrobiom?
Mikrobiom kształtuje się jeszcze w życiu płodowym człowieka. Dla jego rozwoju kluczowe są pierwsze trzy lata życia, ale nie oznacza to, że po tym czasie mikrobiom jest w pełni ukształtowany. Proces ten trwa przez całe życie, a nasz sposób odżywiania może mieć kluczowe znaczenie dla jego kondycji.
Mikroorganizmy, które zasiedlają mikrobiom, w głównej mierze występują w układzie pokarmowym. To tu powstaje również 70 procent komórek odpornościowych organizmu[2], które odpowiadają za funkcjonowanie układu immunologicznego. Z tego względu zdrowe odżywianie może być najważniejszym i kluczowym elementem do zachowania dobrej kondycji, czyli po prostu zdrowia.
Jak wesprzeć mikrobiom?
Aby wesprzeć mikrobiom, należy dbać o to, by w jelitach i układzie pokarmowym panowała eubioza. Jest to stan równowagi pomiędzy mikroorganizmami zasiedlającymi przewód pokarmowy, przy którym zarówno układ immunologiczny, jak i układ trawienny wraz z osią mózgowo-jelitową pracują prawidłowo.
Zdrowa dieta wspomagająca mikrobiom to przede wszystkim dieta bogata w dobre bakterie kwasu mlekowego, wspierające naszą mikroflorę jelitową. Znajdziemy je przede wszystkim w kiszonych warzywach oraz owocach, ale też fermentowanych produktach mlecznych, takich jak kefiry czy jogurty naturalne.
W zbilansowanej diecie powinny znaleźć się także produkty bogate w błonnik oraz produkty pełnoziarniste będące naturalną miotełką dla jelit, pomagającą oczyścić je ze złogów i resztek pokarmowych. Oprócz tego należy dbać o właściwe nawodnienie i spożywać jak najwięcej naturalnych, nieprzetworzonych produktów, które są dla nas najzdrowsze.
Czy probiotyki mogą zmieniać mikrobiom?
Probiotyki wspomagają barierę nabłonkową jelit, dzięki czemu mogą bezpośrednio kształtować reakcje immunologiczne organizmu[3]. Pełnią również funkcje naprawcze, wspomagając odtwarzanie uszkodzonej bariery śluzówkowej i przyczyniając się w ten sposób do odtworzenia równowagi w jelitach.
Niektóre bakterie probiotyczne wpływają stymulująco na produkcję białek o funkcji protekcyjnej oraz substancji, które stanowią przeciwwagę dla drobnoustrojów. W ten sposób mogą przyczyniać się do kształtowania składu mikrobiomu i wpływać na jego kondycję, a tym samym na funkcjonowanie układu trawiennego i układu immunologicznego.
Podsumowując – na stan mikrobiomu wpływa wiele czynników, z których najważniejszym jest zbilansowany i zdrowy sposób żywienia. Wzbogacenie diety w produkty zawierające bakterie kwasu mlekowego oraz błonnik to jedne z kluczowych sposobów wsparcia mikroflory jelitowej. Elementem oddziałującym na stan mikrobiomu i mającym realny wpływ na jego skład są również probiotyki. Mogą one wspomagać odbudowę utraconej równowagi w ekosystemie jelit i wspierać zachowanie dobrej kondycji mikrobiomu.
[1] https://leki.pl/aktualnosci/mikrobiom-jelitowy-zmienia-sie-wraz-z-wiekiem/
[2] https://opieka-farmaceutyczna.eu/artykul/rola-mikrobioty-jelitowej-w-ksztaltowaniu-odpornosci
[3] https://leki.pl/poradnik/rola-probiotykow-w-leczeniu-nieswoistych-chorob-zapalnych-jelit/
