Jakie są rodzaje anginy i czy może być zaraźliwa?

Angina to poważne zapalenie migdałków oraz gardła. Stan zapalny błony śluzowej i migdałków objawia się charakterystycznym, silnym bólem gardła, który utrudnia przełykanie. Najczęściej na anginę jesteśmy narażeni w okresie jesienno-zimowym. Angina może być spowodowana zarówno przez bakterie, jak i wirusy. Jak odróżnić anginę wirusową od bakteryjnej? Czy angina może być zaraźliwa? Jak wygląda leczenie anginy?

Rodzaje anginy

Angina to ostre zapalenie gardła oraz tkanki chłonnej, czyli migdałków, które odpowiedzialne są za odporność organizmu na patogeny. Jest jedną z częstszych chorób przebiegających z bólem gardła. W zależności od przyczyny możemy mieć do czynienia z anginą bakteryjną lub wirusową. W większości przypadków przyczyną są wirusy¹.

Bakterie takie jak paciorkowce są przyczyną u 5% do 15% dorosłych z zapaleniem gardła oraz 15% do 30% pacjentów w wieku od pięciu do piętnastu lat. Etiologia wirusowa występuje częściej u pacjentów poniżej piątego roku życia. Angina paciorkowcowa występuje rzadko u dzieci poniżej drugiego roku życia¹.

Angina bakteryjna

W około 30% przypadków przyczyną anginy są bakterie². Najbardziej powszechna jest angina paciorkowcowa spowodowana przez paciorkowce beta-hemolizujące grupy A (GABHS). Inne bakterie mogące spowodować anginę to^2,3:

Staphylococcus aureus,
Streptococcus pneumoniae,
Mycoplasma pneumoniae,
Chlamydia pneumoniae,
Haemophilus influenzae,
Neisseria.

GABHS zazwyczaj występuje u dzieci i młodzieży w wieku 5 do 15, rzadziej u młodszych².

Angina wirusowa

Angina wirusowa występuje zdecydowanie częściej i zazwyczaj wywołują ją wirusy grypy, paragrypy, a także rhinowirusy, czyli wirusy powodujące przeziębienie. Pozostałe wirusy mogące wywołać ostre zapalenie migdałków i gardła to²:

adenowirusy,
wirus Epstein-Barre,
enterowirusy,
wirus Coxsackie,
koronawirusy,
syncytialny wirus oddechowy (RSV),
ludzki metapneumowirus,
ludzki wirus niedoboru odporności (HIV).

Czy angina może być zaraźliwa?

Czy angina jest zaraźliwa? Zdecydowanie tak. Przenosi się przez kontakt z osobą zarażoną, zwykle przez ślinę lub wydzieliny z nosa. Bakterie i wirusy łatwo przenoszą się w szkołach, żłobkach i miejscach pracy. W przypadku GABHS po 12 godzinach od przyjęcia antybiotyku przyjmuje się, że dana osoba przestaje zarażać⁴.

Angina – objawy

Angina nie jest poważną infekcją, jednak jej objawy są bardzo bolesne i uciążliwe. Objawy anginy to⁴:

ból gardła, który może zacząć się bardzo szybko,
ból podczas przełykania,
gorączka,
zaczerwienione i obrzęknięte migdałki, czasami z białym, ropnym nalotem.

Inne objawy mogą obejmować ból głowy i brzucha, nudności lub wymioty, zwłaszcza u dzieci. Osoba z anginą może również mieć wysypkę⁴.

Objawy sugerujące, że przyczyną choroby jest wirus⁴:

kaszel,
katar,
chrypka,
zapalenie spojówek.

Angina – leczenie i diagnostyka

Katar i kaszel zwykle wskazują na przyczynę wirusową. Diagnoza GABHS jest możliwa w szybkim teście antygenowym lub na podstawie hodowli i posiewu^2,5.

Antybiotykiem pierwszego rzutu jest penicylina, a andamoksycylina jest pierwszą alternatywą. Leki te są bezpieczne i skuteczne, skracają okres zakaźny i zapobiegają powikłaniom⁶. Angina zazwyczaj ustępuje po 7 dniach². Antybiotyki należy jednak stosować przez 10 dni, aby osiągnąć pełną eradykację bakterii i zapobiec powikłaniom⁶.

W przypadku anginy wirusowej antybiotyki nie są skuteczne. Stosuje się leki przeciwwirusowe, przeciwgorączkowe oraz łagodzące ból gardła. W obu przypadkach warto stosować leki przeciwdrobnoustrojowe, takie jak Chlorchinaldin VP.

Chlorchinaldin ulotka:

ma działanie przeciwbakteryjne,
może być stosowany równocześnie z antybiotykoterapią,
działa m.in. na paciorkowce,
zapobiega rozwojowi drobnoustrojów, hamuje rozwój infekcji.

Powikłania po anginie

Na ogół ostre zapalenie migdałków przebiega bez powikłań, a ból gardła znika w ciągu od trzech do czterech dni. Rzadkimi, ale poważnymi powikłaniami po paciorkowcowym zapaleniu migdałków są kłębuszkowe zapalenie nerek i gorączka reumatyczna, które z kolei wywołują kardiomiopatie i reumatyczne bóle stawów. Warto wiedzieć, że odpowiednio wcześnie wdrożona oraz długotrwała (10 dni) antybiotykoterapia penicyliną lub cefalosporynami może zmniejszyć częstość występowania obu tych powikłań o nawet 70%³!

Innym, częstszym powikłaniem anginy jest ropień okołomigdałkowy, który zwykle występuje po jednej stronie. Niestety nawet prawidłowo przeprowadzona antybiotykoterapia ostrego zapalenia migdałków nie jest w stanie zapobiec ropniu okołomigdałkowemu³. Poza tym mogą wystąpić infekcje zatok oraz ucha⁴.

Bibliografia:

Anderson J, Paterek E. Tonsillitis. [Updated 2021 Aug 11]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544342/#_NBK544342_pubdet_
https://www.msdmanuals.com/professional/ear,-nose,-and-throat-disorders/oral-and-pharyngeal-disorders/tonsillopharyngitis [dostęp 8.11.2021]
Stelter K. Tonsillitis and sore throat in children. GMS Curr Top Otorhinolaryngol Head Neck Surg. 2014;13:Doc07
https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-public/strep-throat.html [dostęp 8.11.2021]
Fine AM, Nizet V, Mandl KD: Large-scale validation of the Centor and McIsaac scores to predict group A streptococcal pharyngitis. Arch Intern Med 172(11):847-852, 2012
Piñeiro Pérez R, Álvez González F, Baquero-Artigao F, et al. Actualización del documento de consenso sobre el diagnóstico y tratamiento de la faringoamigdalitis aguda [Diagnosis and treatment of acute tonsillopharyngitis. Consensus document update]. An Pediatr (Engl Ed). 2020;93(3):206.e1-206.e8