Leukopenia to stan zmniejszonego poziomu leukocytów, czyli białych krwinek, we krwi. U niektórych osób niskie białe krwinki występują zupełnie naturalnie, zdarza się także, że badania laboratoryjne wykazują zmniejszoną ilość białych krwinek wskutek błędu diagnostycznego. Najczęściej jednak leukopenia świadczy o występujących w organizmie nieprawidłowościach.
Z tekstu dowiesz się:
- co to jest leukopenia,
- jakie mogą być przyczyny leukopenii,
- w jaki sposób się ją diagnozuje,
- jak przebiega leczenie leukopenii.
Leukocyty – czyli białe krwinki – to jeden z głównych składników krwi człowieka. Są one w zasadzie bezbarwne i cechują się zdolnością ruchu. Wśród leukocytów wyróżnia się granulocyty (wytwarzane w czerwonym szpiku kostnym), limfocyty (wytwarzane w szpiku, ale również grasicy, węzłach chłonnych i śledzionie) oraz monocyty (również produkowane w szpiku kostnym czerwonym). Różnią się one między sobą m.in. budową oraz żywotnością – niektóre żyją tylko kilka dni, inne – nawet kilkadziesiąt lat. Jeśli chodzi o ich funkcje, to najogólniej można stwierdzić, że są one kluczowym elementem funkcjonowania układu odpornościowego.
Leukopenia – co to jest?
Całkowita liczba leukocytów we krwi wynosi prawidłowo 4000-10 000/µl (czyli 4-10 g/l). Leukopenia to stan, w którym poziom leukocytów we krwi jest niższy od normy. Odwrotną sytuację, czyli podwyższony poziom białych krwinek we krwi, określa się mianem leukocytozy.
Leukopenia – przyczyny
Warto pamiętać, że normy poziomu białych krwinek we krwi dotyczą około 95% populacji – u pozostałych 5% leukopenia lub leukocytoza są stanami zupełnie naturalnymi, niewywołującymi żadnych objawów i niezwiązanymi z żadnymi nieprawidłowościami. Zdarza się również, że wykonane badania laboratoryjne wskazują leukopenię na skutek błędu laboratoryjnego, np. wykonania analizy kilka godzin po pobraniu krwi od pacjenta lub nieprawidłowego przechowywania krwi.
Najczęściej jednak mała ilość białych krwinek jest efektem różnego rodzaju dysfunkcji i chorób, takich jak:
- początek infekcji – w jej pierwszych etapach krążące we krwi leukocyty zbierają się w miejscu zakażenia, a zanim szpik wyprodukuje i uwolni nowe białe krwinki, w badaniach widoczna może być leukopenia,
- przebyte niedawno ostre przeziębienie lub grypa,
- stan ciężkiego niedożywienia (np. w przebiegu anoreksji),
- przyjmowanie niektórych leków (np. glikokortykosteroidów lub leków przeciwpsychotycznych),
- choroby nowotworowe krwi.
Leukopenia – diagnostyka
Diagnostyką leukopenii mogą się zajmować lekarze POZ, jak również specjaliści, np. hematolog. Polega ona na wykonaniu analizy laboratoryjnej krwi, która pozwala nie tylko na określenie poziomu białych krwinek, ale również stwierdzenie, w ramach której linii komórkowej występuje zbyt mała liczba komórek. Jest to istotne, gdyż zmniejszona ilość limfocytów i granulocytów (monocyty nie mają wpływu na powstawanie leukopenii) może mieć różne podłoże. W przypadku limfocytów może to być m.in. białaczka, zakażenie wirusem HIV, posocznica lub niewydolność krążenia, w przypadku granulocytów – choroby autoimmunologiczne, zakażenia wirusowe/bakteryjne lub zaburzenia procesów krwiotwórczych.
Leukopenia – leczenie naturalne i farmakologiczne
Leukopenia zazwyczaj wykrywana jest przypadkiem, przy okazji kontrolnych badań laboratoryjnych krwi. Może w ogóle nie dawać objawów, u części pacjentów obserwuje się natomiast m.in. często występujące afty, brak energii, przewlekłe zmęczenie czy problemy z koncentracją.
Leczenie leukopenii zależne jest oczywiście od jej przyczyny. Jeśli jest ona wywołana przez inną chorobę, należy wdrożyć leczenie schorzenia nadrzędnego. W przypadku leukopenii spowodowanej przyjmowaniem określonych leków konieczna może być modyfikacja prowadzonej farmakoterapii. Ciężkie przypadki leukopenii wymagają hospitalizacji, stałego monitorowania parametrów życiowych oraz przyjmowania leków, np. zwiększających produkcję granulocytów.
