Surowego ananasa nie warto zanurzać w galaretce, dobry arbuz wydaje ”pusty dźwięk”, a związek owoców kiwi z pewnym nielotem nie ogranicza się tylko do nazwy. Owoce, poza soczystym i pysznym wnętrzem, skrywają wiele ciekawostek. Najwyższy czas je poznać!
Co to jest owoc?
Owoc, bot, w wąskim znaczeniu organ rozwijający się z owocolistków, w nieco szerszym – z zalążni, w szerokim – wytwór kwiatu i kwiatostanu w stanie (potencjalnej) dojrzałości nasion.
Owoce jadalne – w znaczeniu sadowniczym jadalne części trwałej rośliny, związane z rozwojem kwiatu.
Powyższe, pochodzące z Leksykonu PWN, definicje nie przypominają potocznego rozumienia słowa owoc; kojarzącego się z soczystymi i jędrnymi darami natury, po które chętnie sięgamy zwłaszcza w sezonie wiosenno-letnim.
Botaniczna definicja to zaledwie początek fascynującej przygody, jaką jest poznawanie owoców.
Nie wszystkie można jeść na surowo (pigwa jest bardzo twarda, dlatego najlepiej poddać ją obróbce cieplnej), ale warto po nie sięgać, gdyż zawierają dobrze tolerowane cukry, czystą i naturalnie destylowaną wodę, są ponadto źródłem witamin i soli mineralnych.
Zagraniczne przysmaki…
Smak Aktinidii chińskiej (zwanej także agrestem chińskim) znają chyba wszyscy. Niewiele osób wie jednak, że owe obco brzmiące wyrazy to poprawne nazwy… owoców kiwi. Zapewne jeszcze mniej osób jest świadomych faktu, że małe zielonkawo-brunatne owoce zostały nazwane na ”cześć” ptaków Kiwi zamieszkujących Nową Zelandię. Mieszkańcy wyspy zasugerowali się najprawdopodobniej barwą piór nielotów.
Skórka owoców pokryta jest kutnerem – gęstymi włoskami chroniącymi rośliny przed zimnem, i innymi niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi (wysuszenie, zbyt szybkie parowanie lub nasłonecznienie). Owoce zawierają bardzo dużo witaminy C, która ulega minimalnemu rozkładowi podczas przerabiania. Po kiwi powinni sięgać chorzy cierpiący na szkorbut i parodontozę, owoc jest polecany także osobom będącym na dietach odchudzających i oczyszczających.
Nie mniej ciekawa od kiwi jest figa. Część rośliny, którą powszechnie uznajemy za owoc jest tak naprawdę owocostanem przekształconym w miąższ. Prawdziwe, drobne owoce skrywają się w jego wnętrzu. W Środkowej Europie palone figi zastępują cykorię, z kolei w Algierii z suszonych owoców przygotowuje się fermentowany napój araki.
Figi
zawierają witaminy: C, B1, B2, B6, PP, a także sole mineralne. Są źródłem węglowodanów, zawierają też bardzo dużo cukru (zwłaszcza te suszone).
Czy ananas zasługuje na miano królewskiego owocu?
Jego miłośnicy z pewnością nie będą mieli żadnych wątpliwości. Na jego czubku dumnie spoczywa zielona korona z liści, skojarzenia z monarchią są zatem jak najbardziej na miejscu.
Bądźmy ostrożni z kupowaniem konserw z ananasem – zawarte w nim kwasy mogą wchodzić w reakcję z metalem. Warto pamiętać, że surowy owoc zawiera enzym rozkładający żelatynę, toteż zanim przygotujemy galaretkę z ananasem, warto go obgotować.
Arbuz
zwany także kawonem zawiera aż 93 proc. wody, co sprawia, że jego popularność gwałtownie rośnie w upalne dni. Jak wybrać odpowiedni owoc? Podnieśmy arbuza jedną ręką, drugą zastukajmy w owoc. Jeśli odczujemy wibracje i usłyszymy „pusty dźwięk”, nie musimy sięgać po inną sztukę, bo „nasz” arbuz jest doskonałej jakości.
… i polskie smakołyki
Mirabelka i śliwa wiśniowa to potoczne nazwy ałyczy.
Bogate w wit. C i prowitaminę A owoce mają różnorodne zastosowania. Firma SPO Twój Ogród przygotowuje z nich doskonały dżem, którego jakość została potwierdzona certyfikatem Ogólnopolskiego Programu Promocyjnego ”Doceń polskie”. Eksperci programu przyznali mu maksymalne noty za smak, wygląd i stosunek jakości do ceny, dzięki czemu Dżem z mirabelek otrzymał też tytuł TOP PRODUKT. Godło programu potwierdza nie tylko jakość nagrodzonej nim żywności, lecz także jednoznacznie akcentuje polskie pochodzenie wyrobu.
Co ciekawe, zastosowanie maję nie tylko owoce, lecz również liście mirabelki (mają działanie przeciwgorączkowe) oraz kwiaty, które regulują procesy trawienne.
Związki łatwo przyswajalnego żelaza, miedzi i fosforu, a także pektyny, cukry oraz witaminy C, B i P znajdziemy w agreście, zwanym także kolczastą porzeczką. W kuchni francuskiej agrest wykorzystywany jest m.in. do przygotowania sosu do makreli. Do gotowania najlepszą się nie w pełni dojrzałe owoce.
Czym różni się brzoskwinia od nektaryny?
Skórką! Nektaryna ma gładką skórę, zaś brzoskwinia zwyczajna – omszałą. Owoce mają znaczenie dietetyczne, zawierają prowitaminę A, wit. B1, PP, C, a także potas, fosfor, wapń, magnez i żelazo. Liście drzewa brzoskwini trzeba stosować pod nadzorem, gdyż zawierają trującą amygdalinę.
Maliny
, a właściwie sok z tych owoców, są niezastąpione w leczeniu przeziębień czy anginy. Dojrzałe maliny polecane są z kolei osobom zmagającym się z anemią. Herbatka z liści pomaga zwalczyć biegunkę.
Wspomniane wcześniej pigwy mają twardy, suchy i cierpki miąższ, trzeba je zatem poddać obróbce cieplnej. Podczas gotowania miąższ zmienia barwę z żółtej na różową. Owoce zawierają dużo pektyny, dlatego doskonale sprawdzają się jako składnik galaretek.
Czereśnie
, a właściwe czereśnie ptasie, wyróżniają się nie tylko doskonałym smakiem. Te małe, czerwone owoce to doskonała propozycja dla osób wyczerpanych psychicznie i fizycznie, powinno podawać się je także rekonwalescentom i starszym osobom. Zastosowanie mają nie tylko owoce, lecz także guma (gumożywica) wypływająca ze zranień kory. Substancja ta zawiera sole mineralne, białka i kwas glikuronowy. Przygotowany z niej roztwór pomaga leczyć chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy.
Smakowite propozycje: wybrane produkty nagrodzone certyfikatem Ogólnopolskiego Programu Promocyjnego ”Doceń polskie” (pełna lista, zawierająca także informacje o nagrodzonych sokach, jest dostępna na stronie programu)
Czarna porzeczka z kardamonem firmy ”Smaki i Aromaty” Anna Langowska,
Śliwki w occie winnym (TOP PRODUKT programu Doceń polskie”) Zakładu Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego VITAPOL,
Jabłka (TOP PRODUKT) z asortymentu firmy GGP Handlosad s.c.,
Powidła śliwkowe (TOP PRODUKT) firmy POZ BRUK Sp. z o.o. Międzychodzka Pomona S.K.A.,
Cydr Lubelski (TOP PRODUKT) firmy AMBRA,
Snacki jabłkowe jabłko czerwone i Snaki jabłkowe jabłko zielone – TOP PRODUKTY oferowane przez FRUTTETO,
Jabłka szampion spółki Janfruit, .
Pigwa do herbaty, Cytrynki z rumem (TOP PRODUKTY) produkowane przez firmę ETERNO,
Dżem truskawkowy, Konfitura wiśniowa, Dżem z mirabelek (TOP PRODUKTY) firmy SPO Twój Ogród,
Ocet cydrowy (TOP PRODUKT) gospodarstwa BARD Anna Bednarska.
