Czytanie etykiet ze składem kupowanych produktów powinno być dla alergików nawykiem. Etykiety przyjazne alergikom powinny wyraźnie wskazywać, jakie alergeny mogą pojawić się w kupowanym produkcie. Zobacz, jakie przepisy określają, które składniki powinny być wyróżnione na opakowaniach z żywnością.
Jak powinna wyglądać wzorowo zaprojektowana etykieta żywnościowa?
Dzięki wytycznym Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) od 13 grudnia 2014 r. na etykietach produktów powinny pojawiać się wyraźne informacje o alergenach występujących na którymkolwiek etapie produkcji żywności.
Etykiety przyjazne alergikom, w myśl tych przepisów, powinny mieć listę możliwych alergenów wyróźnioną w czytelny, łatwy do odczytania sposób. Nie ma tu miejsca na drobne przypisy czy bagatelizowanie sprawy – przepisy te bowiem nie tylko ograniczają możliwość manipulowania składem produktu przez nierzetelnych producentów, ale mają chronić alergików przed nieświadomym spożyciem alergenów.
Jakie alergeny powinny być oznaczone na opakowaniu?
Alergeny o których obecności zawsze znajdziemy informacje, jeśli występują w produkcie lub są stosowane na jakimkolwiek etapie produkcji (załącznik 2 do rozporządzenia PE i Rady UE nr 1169/2011):
- Zboża zawierające gluten, tj. pszenica, żyto, jęczmień, owies, orkisz, kamut lub ich odmiany hybrydowe, a także produkty pochodne*
*(z wyjątkiem syropów glukozowych na bazie pszenicy zawierających dekstrozę, maltodekstryn na bazie pszenicy, syropów glukozowych na bazie jęczmienia, zbóż wykorzystywanych do produkcji destylatów alkoholowych, w tym alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego); - Skorupiaki i produkty pochodne;
- Jaja i produkty pochodne;
- Ryby i produkty pochodne*
*(z wyjątkiem: żelatyny rybnej stosowanej jako nośnik preparatów zawierających witaminy lub karotenoidy, żelatyny rybnej lub karuku stosowanych jako środki klarujące do piwa i wina); - Orzeszki ziemne (arachidowe) i produkty pochodne;
- Soja i produkty pochodne*
*(z wyjątkiem: całkowicie rafinowanego oleju i tłuszczu sojowego, mieszaniny naturalnych tokoferoli (E306), naturalnego D-alfa-tokoferolu, naturalnego octanu D-alfa-tokoferolu, naturalnego bursztynianu D-alfa-tokoferolu pochodzenia sojowego, fitosteroli i estrów fitosteroli otrzymanych z olejów roślinnych pochodzenia sojowego, estru stanolu roślinnego produkowanego ze steroli olejów roślinnych pochodzenia sojowego); - Mleko i produkty pochodne (łącznie z laktozą)*
*(z wyjątkiem: serwatki wykorzystywanej do produkcji destylatów alkoholowych, w tym alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego, laktitolu); - Orzechy, tj. migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzechy nerkowca, orzeszki pekan, orzechy brazylijskie, pistacje/orzechy pistacjowe, orzechy makadamia lub orzechy Queensland, a także produkty pochodne*
*(z wyjątkiem orzechów wykorzystywanych do produkcji destylatów alkoholowych, w tym alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego); - Seler i produkty pochodne;
- Gorczyca i produkty pochodne;
- Nasiona sezamu i produkty pochodne;
- Dwutlenek siarki i siarczyny
(w stężeniach powyżej 10 mg/kg lub 10 mg/litr w przeliczeniu na całkowitą zawartość SO2 dla produktów w postaci gotowej bezpośrednio do spożycia lub w postaci przygotowanej do spożycia zgodnie z instrukcjami wytwórców); - Łubin i produkty pochodne;
- Mięczaki i produkty pochodne.
Wstrząs anafilaktyczny – dlaczego jest groźny?
Dlaczego etykiety przyjazne alergikom to tak ważna kwestia? Nawet niewielka ilość alergenu w żywności może wywołać wstrząs anafilaktyczny – bardzo poważną, zagrażającą życiu reakcją nadwrażliwości organizmu.
Anafilaksja to układowa (objawy dotyczą kilku układów np. oddechowego, krążenia, pokarmowego i skóry) lub uogólniona reakcja organizmu na alergen lub inne czynniki (np. wysiłek fizyczny w połączeniu ze spożyciem określonego pokarmu przed lub po wysiłku). Najczęstszymi przyczynami anafilaksji są leki, alergeny pokarmowe oraz użądlenia przez owady błonkoskrzydłe. Wstrząs anafilaktyczny charakteryzuje nagły początek objawów, zwykle rozpoczynających się od zmian skórnych (uogólniony rumień, bąble pokrzywkowe, uporczywy świąd całego ciała), często z upośledzeniem drożności dróg oddechowych (duszność krtaniowa lub napad astmy), a także mogą mu towarzyszyć zaburzenia układu krążenia (omdlenie, utrata świadomości). Objawy anafilaksji mogą rozwinąć się już w ciągu kilku minut po kontakcie z czynnikiem, który ją wywołał. Dodatkowe utrudnienie w przypadku anafilaksji stanowi fakt, że zwykle nie można przewidzieć jej wystąpienia, a kiedy już wystąpi, jej przebieg jest zwykle gwałtowny.
Bolesław Samoliński, Kiedy adrenalina ratuje życie, „Farmacja Praktyczna”, 2013, nr 5 (65), s. 21-22.
Jeżeli w naszym otoczeniu zaobserwujemy kogoś, kto ma objawy wstrząsu anafilaktycznego, konieczna będzie pomoc, np. podanie leku – adrenaliny, który może skutecznie zwalczyć wszystkie objawy wstrząsu anafilaktycznego.
„Przygotuj się na wstrząs!” to ogólnopolski program edukacyjno-informacyjny zajmujący się kompleksowo problemem anafilaksji, nad którym patronat objęło Polskie Towarzystwo Alergologiczne. Celem Programu jest edukacja społeczeństwa, pacjentów i ich rodzin w zakresie przyczyn anafilaksji oraz zasad postępowania w chwili wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. Kampania ma pomóc w szybkim i trafnym rozpoznawaniu objawów oraz w prawidłowym udzieleniu pomocy osobie, u której rozwija się wstrząs anafilaktyczny. Więcej informacji o kampanii „Przygotuj się na wstrząs!” można znaleźć na stronie www.odetchnijspokojnie.pl oraz na profilu kampanii www.facebook.com/odetchnijspokojnie.