Chory, który jest unieruchomiony w łóżku wymaga znacznie większej uwagi, niż inni chorzy. Priorytetem dla osób, które się nim zajmują powinno być niedopuszczenie do powstania odleżyn, ponieważ ich zaleczenie może być długotrwałe i trudne. Niewątpliwie należy skupić się na właściwej pozycji ciała chorego oraz na utrzymaniu skóry w czystości. Właściwa dieta także jest w stanie uchronić przed powstawaniem odleżyn.
O czym w takim razie pamiętać, układając jadłospis dla osoby leżącej? Koniecznie trzeba uwzględnić sugestie lekarza prowadzącego odnośnie podawanych posiłków oraz suplementów diety. Warto też pamiętać, że istnieją takie substancje pokarmowe, które muszą być podawane zawsze i z których nie wolno rezygnować, ponieważ mają one szczególny wpływ na gojenie odleżyn i ran.
Białka
Organizm wykorzystuje białka do budowy tkanek oraz do ich regeneracji. Chorzy, którzy zmagają się z odleżynami mają z tego względu znacznie większe zapotrzebowanie na białko. Jego najbogatsze źródła to mięso, ryby, sery, jaja oraz rośliny strączkowe. Duże znaczenie dla gojenia ran ma mięso, zwłaszcza wołowe i wieprzowe, ponieważ oprócz białek zawiera także karnozynę. Wykazano, że właśnie ten związek przyspiesza regenerację tkanek. Chorzy, którzy z różnych powodów nie jedzą mięsa, mogą sięgać po suplement diety z karnozyną w tabletkach (do kupienia w aptekach, np. tutaj).
Tłuszcze
Sytuacja, w której chory nagle traci na wadze, nie jest dla niego korzystna. Trzeba wiedzieć, że warstwa tkanki tłuszczowej chroni kości w miejscach, które są najbardziej narażone na otarcia i odleżyny. Dieta osoby leżącej zawsze powinna uwzględniać odpowiednią ilość tłuszczów. Jest kilka szybkich i prostych sposobów na uzupełnienie diety w tłuszcze: grubsza niż zazwyczaj warstwa masła na kanapce, łyżeczka tłustej śmietany do zupy albo tarty ser, dodawany do potraw.
Witamina C
Z reguły witaminę C kojarzy się z przeziębieniami i odpornością organizmu. To oczywiście prawda, ale znacznie bardziej istotny jest jej wpływ na syntezę kolagenu, czyli białka, które wchodzi w skład mięśni, ścięgien, skóry i naczyń krwionośnych. Niedobór witaminy C prowadzi do trudności w gojeniu odleżyn i ran, dlatego osoby leżące mają znaczne zapotrzebowanie na tę witaminę. Jej najbardziej znane źródła to owoce (kiwi, pomarańcze, cytryny, czarne porzeczki) i warzywa (brokuły, papryka, pomidory). Źródło mniej oczywiste, a wyjątkowo bogate to owoce aceroli, które zawierają 10 razy więcej witaminy C niż czerwona papryka.
Cynk
Wśród licznych zadań, które pełni ten mikroelement, znajduje się także uczestniczenie w syntezie białek. U osób z niedoborem cynku mogą pojawiać się problemy z gojeniem ran. Pokarmy bogate w cynk to m.in. czerwone mięso, produkty zbożowe (zwłaszcza pełnoziarniste), mleko i przetwory mleczne, jajka, rośliny strączkowe oraz brokuły, brukselka i szpinak.
Żelazo
Żelazo także jest niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów gojenia. Jony żelaza wchodzą w skład hemoglobiny – substancji, która przenosi w organizmie tlen. Niedobór żelaza powoduje obniżenie poziomu hemoglobiny we krwi. To sprawia, że tkanki są niedotlenione, co przekłada się na znacznie wolniejszą regenerację. Źródła żelaza w żywności to przede wszystkim czerwone mięso, wątroba, drób, suszone owoce oraz zielone, liściaste jarzyny. Witamina C wspomaga wchłanianie żelaza. Istnieją też takie składniki żywności, które hamują jego przyswajanie. Mogą to być np. substancje zawarte w czarnej herbacie, dlatego najlepiej jest pić herbatę poza posiłkami, zwłaszcza jeżeli są bogate w żelazo.
fot. Michael Stern, flickr.com, creative commons licence
