Zarówno nadmiar, jak i niedobór cynku w organizmie, może spowodować problemy zdrowotne. Dlatego ważne jest odpowiednie zbilansowanie diety i obserwacja ewentualnych objawów. Jakie dolegliwości mogą wystąpić, kiedy cynku jest za mało?
Jakie funkcje pełni cynk?
Cynk jest mikropierwiastkiem, który w znajduje się w naszych kościach, mięśniach, włosach, skórze. Wchodzi w skład ponad 300 enzymów, bierze udział w przemianach białek, tłuszczów i węglowodanów, odgrywa rolę w gospodarce hormonalnej i wspiera odporność. Cynk jest ważny dla wszystkich, jednak często zwraca się uwagę na jego szczególną rolę w zachowaniu męskiego zdrowia, gdyż ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie prostaty. Rola cynku w organizmie jest zresztą bardzo wszechstronna. (1,2)
Czym objawia się niedobór cynku?
Kiedy w ustroju brakuje cynku, mogą wystąpić objawy takie jak:
– zmiany rumieniowate skóry,
– trudności w gojeniu się ran,
– utrata włosów,
– kurza ślepota,
– zaburzenia odporności organizmu,
– bezpłodność,
– wtórna niedoczynność tarczycy,
– upośledzenie funkcji poznawczych,
– autyzm. (1,2,3)
Niedobór cynku w diecie może także przyczynić się do rozwoju choroby Alzheimera.(1)
W przypadku niemowląt i dzieci niedobór cynku prowadzi do powstania zmian skórnych przypominających łuszczycę, zaburzeń łaknienia, biegunek, wypadania włosów, zahamowania wzrostu, opóźnienia rozwoju, hipogonadyzmu (defekt gonad).(1)
Cynk odgrywa szczególną rolę w okresie intensywnego rozwoju, jest więc bardzo ważny na etapie życia płodowego oraz dzieciństwa. Niedobory cynku, choć czasami mogą wynikać z bardzo ubogiej w ten pierwiastek diety, pojawiają się także w przebiegu niektórych schorzeń, przy zespole złego wchłaniania czy u osób nadużywających alkoholu.(3)
W jakich produktach szukać cynku?
Częste zapadanie na infekcje, bardziej nasilone niż zwykle wypadanie włosów czy kruche paznokcie mogą być sygnałem, że w Twoim organizmie brakuje cynku, choć pamiętaj, że to nie jedyny możliwy powód tego typu problemów. Zwróć jednak uwagę na to, co jesz i zastanów się, czy w Twoim menu jest odpowiednio dużo pokarmów bogatych w cynk. Pierwiastek ten znajdziesz w produktach mięsnych, mleku i jego przetworach, produktach zbożowych z pełnego przemiału, roślinach strączkowych, jajkach, warzywach i owocach. Podobnie jak żelazo, jest lepiej przyswajalny z pokarmów pochodzenia zwierzęcego.(1,2)
Jeśli będziesz przyjmować cynk z tylko produktów spożywczych, nie powinnaś „przedawkować”. Ewentualną suplementację stosuj jednak wyłącznie według zaleceń dotyczących dawkowania, gdyż długotrwałe przyjmowanie wysokich dawek cynku może prowadzić do zaburzeń funkcji systemu immunologicznego, zmniejszenia poziomu „dobrego” cholesterolu HDL, zaburzeń wchłaniania miedzi i zaburzenia metabolizmu żelaza. Ostre zatrucie cynkiem objawia się natomiast nudnościami, biegunką, bólami żołądka i głowy.(1) Jeśli jednak nie będziesz przyjmować cynku w większych niż wskazane ilościach, tak poważne komplikacje Ci nie grożą.
1. Jarosz M.(red.) Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia Warszawa 2012; s: 130-131
2. Ciborowska H, Rudnicka A. Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa 2014; s: 158
3. Gapys B, Raszeja-Specht A, Bielarczyk H. Rola cynku w procesach fizjologicznych i patologicznych
organizmu. Diagnostyka Laboratoryjna. 2014; 50(1): 45-52
