To, jak dorosły człowiek postrzega świat, znacząco różni się od tego, jak postrzega go niemowlę. Niemowlę rodzi się z nie w pełni rozwiniętym wzrokiem – nic dziwnego, w życiu płodowym niemowlę nie przyjmowało bodźców wzrokowych. Dlatego warto wiedzieć, jak pobudzać wzrok dziecka, by rozwijał się prawidłowo.
Długa droga do sokolego oka
Tuż po porodzie dziecko mruży oczy i odwraca się od źródeł światła, chroniąc swoje nadwrażliwe oczy. Po kilku minutach niemowlę jest w stanie rozpoznać przedmioty w odległości 20-30cm od jego buzi, pozostałe przedmioty będą rozmazane. Wtedy też niemowlę po raz pierwszy zobaczy Twoją twarz, jednak minie nieco czasu, zanim będzie w stanie przyjrzeć się jej uważnie.
Krótko po porodzie niemowlę nie odróżnia kolorów – widzenie w odcieniach szarości zapobiega przeładowaniu bodźcami, dzięki czemu może poznawać świat stopniowo i bez ryzyka. Taki stan bardzo szybko się zmienia.
Do 3 miesiąca życia wzrok dziecka znacząco się poprawi. Pole widzenia osiągnie 3 metry, a już w 9 tygodniu czułość wzroku niemowlęcia na kontrast osiągnie poziom taki, jak u osoby dorosłej. Wpłynie to na postrzeganie kształtów, barw i jasności, co stopniowo doprowadzi do pełnej sprawności wzroku.
Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley pokazały, że już 14-dniowe niemowlę jest w stanie reagować na kolory, i potrafią odróżnić obiekt czerwony od zielonego. Badania te wykazały również, że niemowlętom najbardziej podobają się kolory: czerwony, biały i żółty; znacznie mniejszą sympatią darzą przy tym zielony, czarny i niebieski. Co ważne, niemowlę w tym wieku nie odróżnia odcieni i kolorów zbliżonych do siebie (czerwony i pomarańczowy).
Przez oczy do rozwoju mózgu
Aktywność wzrokowa niemowlęcia powoduje, że komórki mózgowe pracują na wysokich obrotach. Rozwój mózgu niemowlęcia warto stopniowo stymulować – choć nie do przesady, proces rozwoju wzroku musi przebiegać właściwym dla niemowlęcia tempem. Musisz wiedzieć, że aktywne postrzeganie jest podstawą do rozwoju inteligencji i uczenia się komunikacji językowej, a przy tym wpływa pozytywnie na rozwój zdolności motorycznych niemowlęcia – warto więc pobudzać wzrok dziecka kiedy to tylko możliwe.
Stymulacja wzrokowa jest szczególnie ważna dla niemowląt, które miały ograniczone możliwości naturalnej stymulacji – mowa tu zwłaszcza o niemowlętach, które spędziły czas w inkubatorze. Ich wzrok jest znacznie gorzej rozwinięty i nadrobienie tych braków będzie wymagało czasu.
Rozwijanie wzroku dziecka – krok po kroku
Podstawą do zaplanowania zabawy rozwijającej wzrok niemowlęcia powinno być uwzględnienie jego rytmu dnia. Aby stymulacja przebiegała poprawnie, dziecko musi być wypoczęte, najedzone, z czystą, suchą pieluszką, wygodnie ułożone i odpowiednio ubrane. Pamiętaj, że pierwszymi zabawkami dziecka powinny być takie, które stymulują jego wzrok – kolejne zmysły będą dołączane później.
4-6 tydzień
Około 4-6 tygodnia możesz sięgnąć po biało-czarne karty z rysunkami, książeczki o dużych, kontrastowych obrazkach i zabawki w kolorach: czerwonym, żółtym, zielonym i niebieskim – jego ciekawość wzbudzą zwłąszcza usta mamy, pomalowane czerwoną szminką.
Dbaj o to, by stosowane zabawki i akcesoria były wyraźnie kontrastowe. Niemowlę zwróci uwagę na duże rysunki, wyraźne kontury i mocne kolory. Gdy pokazujesz niemowlęciu biało-czarne ilustracje, umieszczaj je po lewej bądź prawej stronie jego główki – a nie bezpośrednio nad główką niemowlęcia. Przybliżaj i oddalaj obrazki od oczu niemowlęcia – na pewno zauważysz, że dziecko zwraca największą uwagę na krawędzie i kontury, dzięki czemu rozwija w sobie rozpoznawanie granic przedmiotów. Dzięki temu w przyszłości będzie sprawniej chwytało zabawki i rozpoznawało kształty. Zawsze opowiadaj dziecku, co mu pokazujesz. W ten sposób przygotujesz dziecko do nauki mówienia, i powoli zapoznasz go z otaczającym go światem. Dodatkowo takie zabawy, robienie min i uśmiechanie się do dziecka zacieśniają i pogłębiają więź emocjonalną między Wami.
„Gdy dzieci przesuwają wzrok po obrazku lub jego częściach zawierających liczne krawędzie, neurony mieszczące się w okolicy wzrokowej mózgu stają się aktywniejsze” (Vasta i inni, 1995, s.237).
3 miesiące
W wieku 3 miesięcy dziecko zaczyna reagować na przekazywane bodźce. Aktywnie szuka informacji o świecie wodząc wzrokiem za poruszającymi się przedmiotami, odwraca główkę w stronę tych przedmiotów – i odwzajemnia uśmiechy!
Ulubionymi kolorami 3-miesięcznych niemowląt są żółty i czerwony – te kolory najsilniej stymulują układ nerwowy dziecka. W tym wieku niemowlę zwraca większą uwagę na szczegóły – zaczyna uważniej oglądać obrazki, szukać szczegółów, chętnie patrzy na twarze.
4 miesiąc
Około 4 miesiąca powinnaś zapoznać dziecko z kolorowymi, kartonowymi książeczkami. Choć dopiero za 6-7 miesięcy będzie w stanie samodzielnie przewracać strony w książkach, to już teraz powinno mieć nawyk oglądania książeczek. Będzie je przeglądało i dzieliło się znaleziskami z rodzicami – bądź więc na to przygotowana. W ostateczności – będzie na nich trenowało dziąsła przed ząbkowaniem.
Im wcześniej niemowlę zacznie oglądać książeczki, tym większa szansa, że będzie po nie sięgało w przyszłości. W połowie 4 miesiąca życia dziecko zacznie koordynować widok z obojga oczu – zacznie widzieć w trójwymiarze.
A co dalej?
5-cio miesięczne dziecko potrafi już trzymać zabawkę w dłoniach i jednocześnie patrzeć na inną zabawkę. W tym czasie potrafi również patrzeć w książeczkę i skupiać się na ustach rodzica, który o tej książeczce opowiada. W wieku 6-7 miesięcy żywo interesuje się przedmiotami, które znikają z jego pola widzenia (zwłaszcza za przedmiotami spadającymi ze stołu). Około 9 miesiąca dziecko potrafi wskazać palcem przedmiot, który go interesuje, a do tego aktywnie szuka zabawki, która zniknęła z jego pola widzenia.
W pierwszych 12 miesiącach życia wzrok dziecka rozwija się bardzo intensywnie, i szybko staje się głównym narzędziem, za pośrednictwem którego dziecko poznaje świat. Aby ułatwić mu ten proces, zadbaj, by zawsze miało odpowiednią dawkę bodźców dostosowanych do jego możliwości – to szybka droga do sukcesu!
Artykuł opracowany przez sklep www.SierraMadre.pl
