Twoje dziecko wraca ze szkoły smutne? Zamyka się w pokoju i nie chce opowiadać o szkole? Brakuje mu pieniędzy lub wraca w podartych ubraniach? Bądź czujna, może być ofiarą przemocy rówieśniczej.
Co to jest przemoc?
Przemoc występuje wtedy, gdy osoba słabsza jest atakowana przez silniejszą, bez możliwości obrony. Może być psychiczna lub fizyczna. Przemoc rówieśnicza może przybierać najróżniejsze formy, od jednorazowych incydentów, poprzez znęcanie się, czyli długotrwały proces ataków psychicznych lub fizycznych ze strony silniejszych.
Rodzaje przemocy:
- Fizyczna – kopanie, bicie, szarpanie, popychanie, zabieranie pieniędzy, niszczenie rzeczy, plucie.
- Psychiczna – wyśmiewanie, szantażowanie, zastraszanie, plotkowanie, wyzywanie, grożenie, ośmieszanie, odsuwanie od grupy, znęcanie się.
Jakie są skutki przemocy rówieśniczej?
Przemocy rówieśniczej może doświadczyć każdy uczeń, bez względu na to kim jest, jak wygląda, jak się uczy. Nie ma jednoznacznej definicji „kozła ofiarnego”. Trudno powiedzieć, dlaczego na jednych bardziej zwracają uwagę, a na innych mniej. Dla osoby, która jest ofiarą przemocy konsekwencje mogą być zastraszające. Osobie będącej ofiarą przemocy drastycznie spada samoocena i wiara we własne możliwości. Taka osoba doszukuje się winy w samej sobie. Boi się powiedzieć dorosłym o prześladowaniu, gdyż boi się zemsty ze strony prześladowców. Ofiary przeżywające przez długi czas same negatywne emocje jak żal, smutek, strach – mają później trudności w nawiązywaniu kontaktów.
Osoby, które zastraszają bezkarnie umacniają się w swoim zachowaniu, co generuje później poczucie obniżonej odpowiedzialności za swoje czyny oraz zwiększa możliwości konfliktu z prawem.
Przyczyny występowania przemocy rówieśniczej w szkole:
- zasady niejednorodne dla wszystkich,
- brak reakcji ze strony dorosłych na zachowania odbiegające od zasad, na przykład notoryczne spóźnianie się,
- bagatelizowanie sygnałów o przemocy zgłaszanych przez uczniów,
- świadkowie przemocy niechętnie opowiadają o tym co się dzieje,
- za duża liczebność klas i szkół,
- brak kontaktu między nauczycielami i rodzicami, sporadyczny kontakt podczas zebrań.
Jak rozpoznać ofiarę przemocy rówieśniczej?
- ofiara jest wyśmiewana, przezywana,
- często płacze,
- następuje pogorszenie jej wyników w nauce,
- nie ma bliskich kolegów w klasie,
- na przerwie ofiara przemocy stoi sama lub garnie się do osób dorosłych,
- nie chce chodzić do szkoły,
- często ma zniszczone ubranie.
Jak pomóc ofierze przemocy rówieśniczej?
Należy bezwzględnie przerwać wszelkie ataki przemocy, przede wszystkim porozmawiać z wychowawcą i pedagogiem szkolnym. Należy zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa, dziecko musi czuć wsparcie w rodzicach i nauczycielach. Pedagog powinien na bieżąco monitorować zachowanie sprawców oraz samopoczucie ofiary. Pamiętaj również, że to nie jest wina twojego dziecka, że stało się ofiarą przemocy! Żadne dziecko nie jest temu winne. Każdy ma prawo do tego by być bardziej wrażliwym, spokojnym, wycofanym. Zwróć uwagę na wszelkie niepokojące cię zachowania twojego dziecka. Nie pozwól, by cierpiało w samotności utwierdzając się w poczuciu, że dorośli nie pomogą.
Czego nie wolno robić podczas rozmowy z ofiarą przemocy?
- Nie mów dziecku, że mogło ci wcześniej powiedzieć. Widocznie nie mogło, skoro tego nie zrobiło. Bało się, wstydziło, nie wierzyło, że mu pomożesz. Ważne, że teraz się odważyło.
- Nie mów dziecku, że powinno było się bronić, zareagować czy poskarżyć. Pamiętaj, że było w strachu.
- Nie lekceważ sygnałów od dziecka o występowaniu przemocy. Zareaguj, zanim będzie za późno. Zawsze znajdź czas na rozmowę. Jeśli zlekceważysz dziecko kilka razy – prawdopodobnie więcej do ciebie nie przyjdzie z tą sprawą.
Pamiętaj, aby nie wahać się poprosić o pomoc nauczyciela, pedagoga, a nie rzadko i psychologa. W tym przypadku chodzi o bezpieczeństwo twojego dziecka. Jeśli zbagatelizujesz problem, twoje dziecko będzie żyło w ciągłym poczuciu strachu, bezsilności. Szykanowane i poniżane przez długi czas może nawet targnąć się na swoje życie. Musisz być dla dziecka oparciem w każdej sytuacji.
