Określenie „turystyka kwalifikowana” bardzo często pojawia się w różnego rodzaju materiałach poświęconych turystyce i rekreacji. Czym jednak tak naprawdę jest turystyka kwalifikowana? Na czym owe „kwalifikacje” polegają? Skąd takie określenie i co ono tak naprawdę oznacza?
Samo określenie „turystyka kwalifikowana” po raz pierwszy pojawiło się na początku lat 50-tych, kiedy to zaczęła rozwijać się turystyka piesza, górska, kolarska, narciarska, motorowa, kajakowa oraz żeglarska. Wszystkie te dziedziny turystyki określono jednym wspólnym mianem – turystyka kwalifikowana. Termin ten tak się zadomowił w turystycznym słowniku, że stosowany jest do dzisiaj.
Zdaniem niektórych termin „turystyka kwalifikowana” jest związany z wymaganiami (czyli kwalifikacjami) jakie musi spełniać turysta, chcący zajmować się konkretną, wybraną przez siebie dziedziną turystyki. Dla innych nazwa ta wiąże się bardziej z kwalifikowaniem osiągnięć turystycznych dla uzyskiwania kolejnych odznak turystycznych.
Turystyka kwalifikowana jest bez wątpienia najlepszą formą specjalizacji w wybranej dziedzinie turystycznej. Uprawianie turystyki kwalifikowanej wymaga specjalistycznego przygotowania (tak fizycznego, jak i psychicznego), odporności na sytuacje ekstremalne, hartu ducha i nieprzejmowania się niepowodzeniami, dużych umiejętności i sprawności w posługiwaniu się sprzętem sportowym.
Turystyka kwalifikowana może czasami przypominać zdobywanie poszczególnych sprawności w harcerstwie (im wyższy stopień odznaki, tym większe umiejętności i doświadczenie turysty). Turystę kwalifikowanego powinna wyróżniać wszechstronna wiedza o środowisku, w którym mieszka lub wędruje. Dodatkowo powinien on potrafić samodzielnie zdobywać niezbędną wiedzę krajoznawczą.
Z tych wszystkich względów, turystyka kwalifikowana jest uważana za najdoskonalszą formę specjalizacji w wybranej dyscyplinie turystycznej. Główne cele działalności turysty kwalifikowanego to wypoczynek, rekreacja, doskonalenie zdrowia i własnych umiejętności. Dodatkowym celem jest tu również wszechstronne poznawanie swego kraju. Turystą kwalifikowanym jest osoba, która na trwałe jest zainteresowana turystyką i uprawia ją z zamiłowania. Osoba taka doskonale wie, jak należy zachować się na szlaku, jak zaplanować trasę, jak dobrać sprzęt… Jednym słowem turysta kwalifikowany, to jednocześnie turysta doświadczony.
Turystykę kwalifikowaną można uprawiać zespołowo lub indywidualnie. Celem turystyki kwalifikowanej jest przede wszystkim wypoczynek, rekreacja oraz doskonalenie swych sprawności i rozwijanie nowych. Dla niektórych bardzo ważnym czynnikiem występującym tutaj jest element współzawodnictwa.
- wzbogacanie wiedzy o kraju,
- zaspokajanie potrzeb emocjonalnych,
- rozwijanie umiejętności o charakterze technicznym oraz wiedzy na temat poruszania się w danym terenie,
- kształtowanie pozytywnych cech charakteru.
Turystyka kwalifikowana jest bardzo popularną i chętnie uprawianą (szczególnie przez młodzież raz dzieci) formą turystyki. Zdobywanie poszczególnych stopni oraz odznak jest doskonałą motywacją dla rozwijania swych umiejętności i pogłębiania swej wiedzy na temat kraju.
