Alkoholizm nie dotyka wyłącznie osoby uzależnionej, ale również całego jej otoczenia. Jedną z poważnych jego konsekwencji jest współuzależnienie występujące u bliskich uzależnionego. Współuzależnienie może występować jednak nie tylko w wypadku uzależnienia od alkoholu, ale również w narkomanii, uzależnieniu od hazardu i innych.
Współuzależnienie od alkoholu, nazywane koalkoholizmem lub chorobą żon alkoholików, to zaburzenie, które występuje u bliskich osoby cierpiącej na alkoholizm – współmałżonków, partnerów, rodziców lub dzieci. Objawia się jako zespół charakterystycznych zachowań i postaw względem uzależnionego, które w przekonaniu osoby współuzależnionej mają pomagać choremu, a tak naprawdę służą podtrzymaniu jego nałogu. Bliscy osoby uzależnionej próbują za wszelką cenę powstrzymać jej uzależnienie, często uciekając się do sposobów, które niestety przynoszą same negatywne skutki. Osoby współuzależnione są głęboko uwikłane w chorobę bliskiego członka rodziny, z czego często nie zdają sobie sprawy.
Kiedy bliski choruje na alkoholizm, trudno jest przejść wobec tego obojętnie. Niestety często osoby najbliższe nieświadomie stają się pomocnikami w piciu. Ich zachowania, które mają na celu ochronę uzależnionego, często bardziej szkodzą niż pomagają. Do charakterystycznych cech współuzależnienia od alkoholu należy m.in. obsesyjne kontrolowanie uzależnionego, poddawanie się jego rytmowi picia oraz pomaganie i nadmierna opieka nad nim. Osoby współuzależnione bardzo często też przejmują odpowiedzialność za pijącego, nie dopuszczając do tego, aby ponosił on konsekwencje swojego picia. W efekcie może on bezkarnie pić dalej, a cierpi na tym głównie jego najbliższe otoczenie. Tolerując różnego rodzaju patologiczne zachowania alkoholika, osoby współuzależnione czują się bezsilne oraz wpędzają się w poczucie winy.
W literaturze współuzależnienie opisuje się często jako lustrzane odbicie choroby alkoholowej. Tak jak alkoholizm jest nałogiem uzależnionego, tak współuzależnienie jest nałogiem jego bliskich – alkoholik uzależniony jest od picia, a jego żona od jego patologicznych zachowań. Współuzależnienie jest więc stanem życia w ciągłym stresie, napięciu w oczekiwaniu na powroty uzależnionego i jego kolejne wybryki. Tak więc życie z alkoholikiem odbija się również na zdrowiu i samopoczuciu bliskich. Osobom współuzależnionym mogą doskwierać m.in. zmienne nastroje, poczucie niskiej wartości, depresja, zaburzenia w sferze seksualnej, poczucie pustki, brak zaufania oraz silny lęk, a także zaburzenia somatyczne takie jak: bóle głowy, mięśni, serca, brzucha, wrzody żołądka oraz nerwice.
Co więc mogą zrobić osoby współuzależnione? Przede wszystkim powinny one zadbać o siebie. W życiu z osobą uzależnioną ważne jest, aby nie ulegać jego manipulacjom, nie wierzyć w kłamstwa i obietnice alkoholika. Nie warto jest też chronić go przed skutkami jego uzależnienia – sprzątanie po nim, krycie przed rodziną i znajomymi czy usprawiedliwianie jego nieobecności w pracy itp., ponieważ uczy to unikania odpowiedzialności i może skutkować wręcz nasileniem nałogu.
